ویروس آنفولانزا می‌تواند خودش را با میزبان‌های مختلف تطبیق دهد. در حالتی که این ویروس پرندگان را مبتلا کند، آنفولانزای پرندگان یا آنفولانزای مرغی نامیده می‌شود. در مقاله‌ی پیش رو، دوره‌ی کنونی شیوع آنفولانزا و راه‌های پیشگیری از آن را بررسی می‌کنیم.

این ویروس انواع مختلفی برحسب آنتی‌ژن‌های H و N خود دارد. برخی از آن‌ها مانند H5N1، H7N3، H7N7، H7N9 و H9N2 می‌توانند انسان را آلوده کنند. در دسامبر ۲۰۱۳، پیرزنی در چین در اثر ابتلا به H10N8 جان خود را از دست داد؛ این نخستین مورد ثبت‌شده از مرگ با H10N8 بود.

این بیماری بین پرندگان از طریق بزاق، ترشحات بینی و مدفوع منتقل می‌شود. پرنده‌های وحشی فرم ملایمی از H5N1 دارند؛ اما وقتی ویروس به پرندگان خانگی و روستایی منتقل می‌شود، چون تماس بین آن‌ها زیاد است، می‌تواند منجر به مرگشان شود. انتقال این بیماری به انسان از طریق تماس با پرنده‌ی مرده‌ی مبتلا یا تماس با مایعات آلوده به ویروس است. تلفات انسانی بسیار کمی در سال‌های گذشته از این ویروس گزارش شده است. با این حال، این ویروس می‌تواند جهش یابد و بین انسان‌ها نیز منتقل شود.

در اپیدمی کنونی این بیماری، نخستین مورد در ژوئن امسال در مرز روسیه و مغولستان گزارش شد. پس از آن مواردی در هلند، اتریش، دانمارک و مجارستان مشاهده و سپس شیوع آن در ایران و اسراییل گزارش شد.

آنفولانزا در اروپا

در یکی از عمده‌ترین مراکز مرغداری آلمان در شهر کلاپنبرگ، ویروس مرگبار H5N8 مشاهده شد. صدها هزار بوقلمون پس از تأیید شیوع ویروس کشته شدند. در ۱۳ کشور اروپایی دیگر نیز مواردی از ویروس مشاهده شد.

آنفولانزا در ایران

ایران صدها هزار پرنده را به سبب شیوع آنفولانزا در ۱۷ استان کشته است. هزار پرنده‌ی وحشی (به‌ویژه غاز) در مناطق مرکزی، مرده پیدا شدند. ۶۳ هزار مرغ و ۸۰۰ هزار تخم‌مرغ بارورشده در قزوین، پس از شیوع H1N5 و H1N8 از بین برده شدند. از اواسط نوامبر تاکنون به دنبال ۹ مورد شیوع آنفولانزا، ۷۲۵ هزار پرنده کشته شده‌اند.

پیشگیری

بهترین پیشگیری، اجتناب از منابع ویروس است.

• از پرندگان مرده دوری کنید و به آن‌ها دست نزنید.
• دستان خود را به طور مرتب بشویید.
• اطمینان حاصل کنید که سلامت عمومی شما خوب است. اگر جزو گروه‌های پرخطر هستید، یعنی به بیماری‌های مزمنی مثل آسم مبتلا هستید یا بیش از ۶۵ سال دارید، واکسن‌های مورد نیاز مانند pneumococcal و آنفولانزای فصلی را بزنید.

واکسن

سازمان غذا و دارو واکسنی برای یکی از انواع H5N1 تهیه کرده است. دولت آمریکا این واکسن را انبار کرده است تا در صورت شیوع آنفولانزا آن را توزیع کند. از این واکسن در مراحل اولیه‌ی اپیدمی استفاده می‌شود و حفاظتی محدود در بدن ایجاد می‌کند تا زمانی که واکسن اصلی برای ویروس عامل اپیدمی طراحی و ساخته شود.

واکسن آنفولانزا شما را از آنفولانزای مرغی محافظت نمی‌کند؛ اما ممکن است خطر عفونت‌های مشابه آنفولانزای انسانی و پرندگان را کاهش دهد.

محصولات غذایی

این ویروس از راه غذایی که به‌خوبی پخته شده است، منتقل نمی‌شود.

• با آب گرم و شوینده، تمامی سطوحی را که در ارتباط با گوشت خام بوده‌اند، بشویید.
• دستانتان را پیش و پس از کار کردن با مرغ، با آب گرم و شوینده بشویید.
• مرغ را تا حدی بپزید که دمای درونی آن تا ۷۴ درجه سانتی‌گراد برسد.
• از تخم‌مرغ‌های خام یا نیم‌پز استفاده نکنید.

اگر بیمار شدید:

• پس از استفاده از دستمال کاغذی، سریعا آن را از بین ببرید و سپس دست‌های خود را با آب گرم و شوینده بشویید.
• اگر بیمار هستید، به اماکن عمومی نروید.

توصیه به مسافران

اگر به آسیای جنوب شرقی یا هر منطقه‌ی دیگری که شیوع این بیماری در آن دیده شده است، سفر می‌کنید؛ به نکات زیر توجه کنید:

• از مناطق روستایی، مزارع کوچک و بازارهای سرباز خرید نکنید.
• دستان خود را به‌طور مرتب بشویید. یک شوینده با پایه الکل به همراه داشته باشید.
• پیش از سفر، واکسن آنفولانزا بزنید. بار دیگر لازم است اشاره شود؛ این واکسن شما را از آنفولانزای مرغی محافظت نمی‌کند.